Η άρση της ικανότητας συγκέντρωσης ή εστίασης της προσοχής συνιστά την απροσεξία, ενώ η υπερβολικά βραχεία διάρκεια διατήρησής της στην εκάστοτε εστία της συνιστά τη διάσπαση, εύκολη εξάντληση ή «κόπωσή» της. εξάλλου, η συνεχής διαδοχική εστίασή της σε παρεμπίπτοντα ερεθίσματα με βραχεία χρονική διάρκεια διατήρησής της σε καθένα από αυτά συνιστά την περισπασιμότητα της προσοχής.
Διαταραχές προσοχής απαντώνται σε πλειάδα κατηγοριών ψυχικών διαταραχών: οξέα συγχυτικά επεισόδια, άνοιες, διαταραχές της διάθεσης (μείζων κατάθλιψη, μανία), αγχώδεις διαταραχές (ιδιαίτερα στη διαταραχή γενικευμένου άγχους και τη διαταραχή stress μετά από ψυχοτραυματική εμπειρία), ψυχωσικές διαταραχές και ασφαλώς στη διαταραχή εάβειμματικής προσοχής.
Διαταραχές προσανατολισμού
Αναπόδραστη συνέπεια των σοβαρών διαταραχών προσοχής συνιστούν οι διαταραχές του προσανατολισμού. Διαταραχές προσανατολισμού μπορεί να παρατηρηθούν στο χρόνο το χώρο, το τρέχον εξεταστικό πΛαίσιο και την ίδια την ταυτότητα των ασθενών.
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΝΗΜΗΣ
Οι ψυχοπαθολογικού ενδιαφέροντος διαταραχές μνήμης περιορίζονται στις διαταραχές της δηλωτικής μνήμης,[1] κυρίως στις διαταραχές της επεισοδιακής ή αυτοβιογραφικής μνήμης [2] και δευτερευόντως στις διαταραχές της σημασιολογι- κής[3] μνήμης.
Οι διαταραχές μνήμης διακρίνονται σε υπερμνησίες, υπομνησίες ή αμνησίες και σε παραμνησίες.
Υπερμνησίες
Χαρακτηρίζονται από αυξημένη επιτέλεση της μνημονικής λειτουργίας και δια- κρίνονται σε μόνιμες και παροδικές. Οι μόνιμες απαντώνται σε μερίδα αυτισνικών ατόμων με υπερτονισμό της σημασιολογικής μνήμης του υλικού που μπορεί να αποστηθιστεί, ενώ οι παροδικές'ουνοδεύουν φυσιολογικά την έκθεσή μας σε μεγάλο κίνδυνο -π.χ. σεισμούς κ.λπ.- ή τη βίωση σημαντικών προσωπικών συναισθηματικών αναστατώσεων, π.χ. θάνατος προσφιλών προσώπων, καθώς και ψυχοπαθολογικά επεισόδια υπομανίας ή μανίας.!
Υπομνησίες
Συνίστανται σε εξασθένηση της μνημονικής λειτουργίας και περιλαμβάνουν τις παντός τύπου αμνησίες. Οι γενικευμένες αμνησίες συνίστανται σε ολική αμνησία χρονικών περιόδων του παρελθόντος, περιγεγραμμένων, όπως π.χ. σε επεισόδια απώλειας συνείδησης εξαιτίας κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης, ή διάχυτων, με απώλεια μνήμης αρχικά των πρόσφατων συμβάντων και προοδευτική επέκτασή της στα παλαιότερα (οπισθοδρομική αμνησία ανοϊκών ασθενών).
Κατ’ αντιδιαστολή, στις επιδεκτικές αμνησίες παραβλάπτεται η ανάκληση αναμνήσεων που συνυφαίνονται με ισχυρά ψυχοτραυματικά συμβάντα του βίου των ασθενών (ψυχογενής αμνησία).
Παραμνησίες
Συνίστανται στη παραττοίηση των αναμνήσεων και διακρίνονται σε αλλομνησίες και ψευδομνησίες. Στις κατά κανόνα φυσιολογικές αλλομνηοίες ή «μνημονικές παραισθήσεις», το άτομο αναδιευθετεί τις αναμνήσεις του υπό την επίδραση της τρέχουσας ψυχοσυναισθηματικής κατάστασής του. Κατ’ αντιδιαστολή, στις ψευδομνησίες ή «μνημονικές ψευδαισθήσεις» το άτομο προβαίνει στην επινόηση αναμνήσεων συμβάντων που ουδέποτε έλαβαν χώρα, όπως π.χ. στις μυθοπλασίες ασθενών με σύνδρομο Korsakoff και συνακόλουθη εμπροσθοδρομική (προχωρητική) αμνησία ή στη μυθομανία ατόμων με έντονα ναρκισιστικά γνωρίσματα προσωπικότητας, που επινοούν φανταστικούς «άθλους» σε ποικίλους τομείς του βίου τους, καυχώμενα για τις εξίσου φανταστικές υψηλές επιδόσεις τους στους συνανθρώπους τους.
[1] Δηδωτική μνήμη: Μνήμη πληροφοριών, αντικειμένων και συμβάντων, είναι το είδος μνήμης στην οποία αναφέρονται οι ασθενείς, όταν παραπονούνται ότι έχουν προβλήματα. Δηλαδή, είναι η μνήμη της καθημερινής ζωής.
[2] €πεισοδιακή μνήμη: Περιέχει πληροφορίες για συμβάντα με χωροχρονική σχέση μεταξύ τους, που συνέβησαν όταν το άτομο ήταν παρόν. Έχει δηλαδή αυτοβιογραφικό χαρακτήρα.
[3] Σημασιοδογική μνήμη: Περιέχει τη γνώση που έχει το άτομο για τον κόσμο, είναι μνήμη ιδεών, εννοιών, λεκτικών συμβόλων και των σχέσεων μεταξύ τους, αλλά όχι συμβάντων. Οι πληροφορίες που περιέχει δεν έχουν χωροχρονική αναφορά. Με άλλα λόγια, είναι μνήμη της αφηρημένης σκέψης.
