Οι μυρμηκίες προκαλούνται από τον ιό των θηλωμάτων του ανθρώπου (HPV). Ο ιός αυτός προκαλεί τον ταχύ πολλαπλασιασμό των κυττάρων του δέρματος, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται καλοήθη εξογκώματα που είναι περισσότερο ενοχλητικά παρά επικίνδυνα, αλλά τα οποία είναι ιδιαίτερα μεταδοτικά.
Οι διαφορετικοί τύποι του ιού προκαλούν συνήθως μυρμηγκιές σε διάφορα σημεία του σώματος.
Ο ιός μεταδίδεται με την άμεση δερματική επαφή ή με το άγγιγμα υγρών επιφανειών.
Μετά την αρχική επαφή, ο ιός HPV μπορεί να μείνει ανενεργός ή σε λανθάνουσα κατάσταση στο δέρμα και ενδέχεται να μην υπάρξουν αμέσως ορατά συμπτώματα.
Αυτό σημαίνει ότι πολλά άτομα ενδέχεται να είναι φορείς του ιού HPV χωρίς να το μάθουν ποτέ.
Μπορεί να χρειαστούν ακόμα και έξι μήνες για να αναπτυχθεί μια μυρμηκία (περίοδος επώασης).
Μολονότι είμαστε όλοι εκτεθειμένοι στον ιό HPV, ορισμένοι φαίνεται να είναι πιο ευαίσθητοι σε αυτόν, ενώ άλλοι είναι εκ φύσεως πιο ανθεκτικοί.
Οι μυρμηκίες εμφανίζονται συχνότερα όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού είναι εξασθενημένο.
Τα παιδιά και οι έφηβοι είναι πιθανότερο να προσβληθούν, καθώς δεν έχουν αναπτύξει (ακόμη) αντισώματα κατά του ιού και έρχονται συχνότερα σε επαφή με άτομα που έχουν μυρμηκίες.
Τα άτομα που λαμβάνουν θεραπεία με στεροειδή ή πάσχουν από ασθένειες που καταστέλλουν τη δράση του ανοσοποιητικού, όπως η λοίμωξη με HIV, έχουν επίσης μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν μυρμηκίες.
Οι περισσότερες μυρμηκίες εμφανίζονται το καλοκαίρι, λόγω της αυξημένης επαφής κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων, όπως το κολύμπι και η κατασκήνωση.
Οι δύο συχνότεροι τύποι μυρμηκίας είναι η κοινή μυρμηγκιά και η μυρμηκία των ποδιών.
Οι κοινές μυρμηκίες αναπτύσσονται συνήθως στα δάχτυλα, στο πίσω μέρος της παλάμης, στα χέρια και στα πόδια. Οι μυρμηκίες των ποδιών εμφανίζονται συνήθως στα πέλματα.
Οι κοινές μυρμηκίες είναι καλοήθη εξογκώματα του δέρματος. Η κοινή μυρμηκία μοιάζει με ένα σκληρό εξόγκωμα με ανώμαλη επιφάνεια που μοιάζει με κουνουπίδι. Οι μυρμηκίες μπορεί να είναι στρογγυλές ή με ακανόνιστο σχήμα, επίπεδες ή εξογκωμένες και μπορούν να φτάσουν το μέγεθος του μπιζελιού. Μπορεί να είναι λευκές, γκρίζες ή καφέ. Οι κοινές μυρμηκίες αναπτύσσονται συνήθως γύρω από τα νύχια, τα δάκτυλα και το πίσω μέρος της παλάμης, αλλά ενδέχεται επίσης να εμφανιστούν στα γόνατα και στο πρόσωπο, κυρίως σε σημεία όπου το δέρμα έχει σχιστεί.
Οι μυρμηκίες είναι μεταδοτικές και είναι πιθανόν να εξαπλωθούν και σε άλλα σημεία του σώματος ή να μεταδοθούν σε άλλα άτομα. Γι’ αυτό το λόγο, καλύτερο είναι να αντιμετωπίζονται αμέσως με θεραπεία.
Οι μυρμηκίες είναι ενοχλητικές και άσχημες. Οι μυρμηκίες των ποδιών μπορεί να είναι επώδυνες. Η θεραπεία μειώνει την πιθανότητα να εξαπλωθούν οι μυρμηκίες.
Οι μυρμηκίες θεραπεύονται αποτελεσματικά ανάλογα με το μέγεθός τους, με τη συνδυαστική χρήση δύο συστημάτων laser: το Pulsed Dye Laser, V-Beam και το CO2 laser.
Η δράση των δύο laser είναι επιλεκτική, λόγω της εντοπισμένης θερμόλυσης των βλαβών χωρίς την καταστροφή των γύρω φυσιολογικών ιστών κι επιπλέον λόγω της επιλεκτικής καταστροφής των τριχοειδικών αγγείων που τροφοδοτούν τις βλάβες .
Έτσι, οι βλάβες αφ’ενός επιλεκτικά καταστρέφονται και αφ’ετέρου επιλεκτικά αποκλείεται η επανασύστασή τους.
Η θεραπεία γίνεται με χρήση τοπικής αναισθητικής κρέμας και απαιτούνται 1-3 συνεδρίες μέχρι την ολοκληρωτική εξάλειψή τους.
Οι συνεδρίες γίνονται περίπου , κάθε 20 ημέρες κι η επανεξέταση στη συνέχεια, γίνεται κάθε μήνα.
Κατά τη μηνιαία επανεξέταση θα πρέπει να αποκλείεται η επανεμφάνιση νέων βλαβών που προέρχονται ως θυγατρικές από τις αρχικές βλάβες διότι ο χρόνος επωάσεως των ιογενών βλαβών είναι εως και 6 μήνες.
Κριτήριο ιάσεως είναι η παντελής έλλειψη βλαβών επί 6 συνεχόμενους μήνες και η αποκατάσταση των επιδερμιδικών δερματογλυφικών γραμμώσεων.
Εμφάνιση νέων βλαβών μετά την περίοδο των 6 μηνών συνεπαγέται επαναμόλυνση από τον ιό HPV των μυρμηκιών.
Ιογενείς μυρμηκιές – Πρωκτογεννητικές μυρμηκιές
Ιογενείς μυρμηκιές
Αυτή η συνηθισμένη νόσος προκαλείται από λοίμωξη από διάφορα στελέχη του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Τα παιδιά παρουσιάζουν συχνότερα μυρμηκιές στα χέρια και τα πόδια. Συχνά εμφανίζεται ως κοινή μυρμηκία (κονδυλώματα). Οι επίπεδες μυρμηκιές παρατηρούνται συχνά στη ράχη των χεριών ή στο πρόσωπο. Οι γεννητικές μυρμηκιές συζητούνται παρακάτω.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Οι περισσότερες μυρμηκιές υποχωρούν αυτόματα με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, η θεραπεία απαιτείται από τους ασθενείς και, εάν πρόκειται για παιδιά, από τους γονείς τους για διάφορους λόγους. Οι μυρμηκιές μπορεί να είναι επώδυνες, να αποτελούν αντικείμενο εμπαιγμού, να οδηγήσουν σε απώλεια της εμπιστοσύνης και διαστρεβλωμένη εικόνα του εαυτού, ανησυχία για την απώλεια της εργασίας, ανησυχία από αισθητικής άποψης ή ένα ζήτημα για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια. Οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς μπορεί να έχουν εκτεταμένες και επίμονες μυρμηκιές. Πριν την επίσκεψή τους στον γιατρό, οι ασθενείς συνήθως έχουν χρησιμοποιήσει από μόνοι τους κάποιο μη συνταγογραφούμενο παρασκεύασμα που περιέχει κερατολυτικές ή καυστικές ουσίες. Πιο συχνά χρησιμοποιείται το σαλικυλικό οξύ σε διάφορες συγκεντρώσεις και σε διαφορετικές βάσεις, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί με ή χωρίς κάλυψη. Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του περιβάλλοντος δέρματος. Επίσης διατίθενται σκευάσματα εμβάπτισης με φορμαλδεΰδη, διαλύματα γλουταραλδεΰδης ή μολύβια νιτρικού αργύρου.
Κατά την επίσκεψη στο γιατρό, θα πρέπει να επεξηγηθεί η διάγνωση και η αυτόματη υποχώρηση. Θα πρέπει να εξηγηθεί στον ασθενή ο τρόπος εφαρμογής των τοπικών σκευασμάτων με ακρίβεια. Σημαντική είναι και η διατήρηση του μικρού μεγέθους των μυρμηκιών με τη χρήση μιας λίμας ή μιας ελαφρόπετρας κατόπιν διαβροχής τους. Όταν οι ασθενείς παραπέμπονται σε δερματολόγο, η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη θεραπεία είναι η κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο. Η κρυοθεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί με μια μπατονέτα από βαμβάκι ή ένα σπρέι κρυοθεραπείας. Το πάγωμα της μυρμηκιάς γίνεται από το κέντρο και περιλαμβάνει τα 2 mm γύρω από το σημείο και η ψύξη διατηρείται για 5 δευτερόλεπτα. Η κρυοθεραπεία επαναλαμβάνεται συνήθως σε διαστήματα 1-3 εβδομάδων. Οι υπερκερατωσικές μυρμηκιές θα πρέπει να περικόπτονται πριν την κρυοθεραπεία και οι επίπεδες μυρμηκιές θα πρέπει να αντιμετωπίζονται μέσω δύο κύκλων ψύξης-απόψυξης. Η εν λόγω θεραπεία είναι επώδυνη και δεν γίνεται καλά ανεκτή από τα πολύ μικρά παιδιά. Οι μυρμηκιές μπορεί να είναι επώδυνες και ενδέχεται περιστασιακά να σχηματιστούν φλύκταινες. Σε δέρμα με μελάγχρωση, μπορεί να είναι πρόβλημα η υπο- και υπερ-μελάγχρωση μετά τη θεραπεία. Η κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο μπορεί να συνδυαστεί με τοπικά σκευάσματα. Η κρυοθεραπεία με συσκευές εφαρμογής παγωμένου διοξειδίου του άνθρακα ή διμεθυλαιθέρα δεν παράγουν τόσο χαμηλές θερμοκρασίες όσο το υγρό άζωτο και θεωρούνται λιγότερο αποτελεσματικές.
Σε περίπτωση αποτυχίας της κρυοθεραπείας υπάρχουν διάφορες άλλες επιλογές διαθέσιμες. Αποτελεσματική μπορεί να είναι η ανοσοθεραπεία με τοπική εφαρμογή διφενσυπρόνης ή πιτυρικού οξέος και η ενδοβλαβική εφαρμογή αντιγόνων ιού παρωτίτιδας/κάντιντα. Η θεραπεία μπορεί να πρέπει να επαναληφθεί αρκετές φορές πριν επιτευχθεί ανταπόκριση. Μπορεί να γίνει έγχυση ενδοβλαβικής μπλεομυκίνης με τη χρήση ενός διαλύματος που περιέχει 1μg/mL μπλεομυκίνη εντός της μυρμηκιάς ή να γίνει εφαρμογή του διαλύματος στη μυρμηκιά και, στη συνέχεια, να τρυπηθεί επανειλημμένα με ένα νυστέρι. Η εν λόγω θεραπεία είναι αρκετά επώδυνη και θα πρέπει να πραγματοποιείται μόνον από κάποιον με εμπειρία. Η χειρουργική εκτομή, η αφαίρεση ή απόξεση με CO2 laser και ο καυτηριασμός των προβληματικών και επίμονων μεμονωμένων μυρμηκιών μπορεί να επιχειρηθεί, αλλά ο κίνδυνος ουλοποίησης και υποτροπής μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα. Θεωρητικά, κάποιες φορές μπορεί να είναι αποτελεσματική η θεραπεία με παλμικό λέιζερ χρωστικής, στοχεύοντας στο πλούσιο δίκτυο των τριχοειδών εντός της μυρμηκιάς.
Επίσης μπορεί να γίνει δοκιμή άλλων θεραπειών όπως από του στόματος σιμετιδίνη σε υψηλή δόση, από του στόματος ρετινοειδή, τοπικά ρετινοειδή για τις επίπεδες μυρμηκιές, τοπική 5-φθοριοουρακίλη και από του στόματος λεβαμισόλη. Σε κάποιες δημοσιευμένες σειρές έχει αποδειχθεί ότι η σιμετιδίνη είναι αποτελεσματικά, ιδιαίτερα στα παιδιά. Ωστόσο, σε ελεγχόμενες μελέτες δεν έχει αποδειχθεί ανωτερότητα σε σχέση με το εικονικό φάρμακο. Η εντοπισμένη θεραπεία με θερμότητα με χρήση διαφόρων συσκευών είναι αποτελεσματική σε κάποιες περιπτώσεις. Η φωτοδυναμική θεραπεία με χρήση 5-αμινολεβουνικού οξέος ή άλλων φωτοευαισθητοποιητών μπορεί να αποτελέσει μέρος των θεραπειών των επίμονων μυρμηκιών. Ο αρχικός ενθουσιασμός για τη χρήση τοπικής ιμικουϊμόδης δεν διήρκησε πολύ, ίσως λόγω της κακής διείσδυσης. Η υπνοθεραπεία και η υπόδειξη έχει υποδειχθεί ότι λειτουργούν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ή τελευταία λύση, ανάλογα, ίσως με την κλίση του θεράποντα ιατρού. Με τον ίδιο τρόπο ενδέχεται να λειτουργεί και η απόφραξη με μονωτική ταινία ή σύμφωνα με κάποιον άλλο άγνωστο μηχανισμό.
ΠΡΩΚΤΟΓΕΝΝΗΤΙΚΕΣ ΜΥΡΜΗΓΚΙΕΣ
Οι εξωτερικές πρωκτογεννητικές μυρμηκιές αναπτύσσονται στο δέρμα και το βλεννογόνο των γεννητικών οργάνων και των περιπρωκτικών περιοχών. Προκαλούνται από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (human papillomavirus, HPV), ενώ τουλάχιστον οι 40 από τους περισσότερους από 100 τύπους που έχουν αναγνωριστεί μπορούν να προσβάλλουν το γεννητικό σύστημα. Τα οξυτενή κονδυλώματα (condyloma acuminata, CA) αποτελούν τον κλασικό τύπο πρωκτογεννητικής μυρμηκιάς και τα πιο δύσκολα στην αναγνώριση επίπεδα κονδυλώματα και συχνά σχετίζονται με τους «καλοήθεις» τύπους του HPV 6 και 11 (μέχρι και το 95%), αλλά μπορεί επίσης να προκαλούνται από ογκογόνους τύπους του HPV όπως οι 16, 18, 31, 33 και 35.
Οι περισσότερες περιπτώσεις γεννητικών μυρμηκιών είναι ασυμπτωματικές. Ωστόσο μπορεί να προκαλέσουν παραμορφώσεις, να οδηγήσουν σε δυσφορία, να προκαλέσουν ψυχολογικό πόνο, ενοχή, θυμό και αμφιβολία, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Όσον αφορά τις μη θεραπευμένες γεννητικές μυρμηκιές, μπορεί να αυξηθεί το μέγεθος και ο αριθμός τους, να παραμείνουν αμετάβλητες ή να υποχωρήσουν αυτόματα.
Η θεραπεία των εξωτερικών γεννητικών μυρμηκιών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της προτίμησης του ασθενούς, της διαθεσιμότητας των πόρων και της εμπειρίας του επαγγελματία υγείας.
Οι τρέχουσες τάσεις ως προς τη θεραπεία επικεντρώνονται στη διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος του ξενιστή για την ενίσχυση της αναγνώρισης του ιού. Οι διαθέσιμες θεραπείες μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως είτε εφαρμοζόμενες από τον ασθενή είτε χορηγούμενες από τον επαγγελματία υγείας. Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται το διάλυμα ή τζελ podofilox 0.5% και η κρέμα ιμικουϊμόδης 5%. Το Podofilox (ποδοφυλλοτοξίνη) εφαρμόζεται δύο φορές ημερησίως για 3 ημέρες, στη συνέχεια χορηγείται θεραπεία για 4 ημέρες, για τέσσερις έως έξι κύκλους, εφόσον απαιτείται.
Η κρέμα ιμικουϊμόδη 5% διεγείρει την ανοσολογική απόκριση του ξενιστή μέσω της επαγωγής των κυτταροκινών και της ενεργοποίησης των κυττάρων Langerhans. Εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια της νύχτας και ξεπλένεται 6-10 ώρες μετά την εφαρμογή, τρεις φορές την εβδομάδα, μέχρι την απομάκρυνση των μυρμηκιών ή μέγιστο διάστημα 16 εβδομάδων.
Οι χορηγούμενες από τον επαγγελματία υγείας θεραπείες εφαρμόζονται είτε τοπικά είτε είναι χειρουργικές. Στις τοπικές μεθόδους περιλαμβάνονται η ποδοφυλλίνη ρητίνη 10–25%, το podofilox (ποδοφυλλοτοξίνη), το διχλωροξικό οξύ (bichloroacetic acid, BCA) και το τριχλωρικό οξύ (trichloroacetic acid, TCA). Στις χειρουργικές θεραπείες περιλαμβάνονται η κρυοθεραπεία, η χειρουργική εκτομή είτε με αφαίρεση κατ” εφαπτοµένη µε τη μέθοδο του «ξυρίσματος» με νυστέρι ή μέσω εκτομής με ψαλίδι κατ” εφαπτομένη, η απόξεση με ή χωρίς ηλεκτροχειρουργική και τα laser (CO2 και laser παλμικού φωτός – PDL). Αποτελεσματική έχει αναφερθεί ότι είναι και η ενδοβλαβική ιντερφερόνη-α. Η εφαρμοζόμενη με ποδοφυλλίνη ρητίνη εφαρμόζεται για 1-6 ώρες και είναι λιγότερο αποτελεσματική σε ξηρές περιοχές, όπως το στέλεχος του πέους, το όσχεο και τα μεγάλα χείλη.
Δεν έχει τεκμηριωθεί η ασφάλεια του podofilox (κατηγορία Γ) και της ιμικουϊμόδης 5% (κατηγορία Γ) κατά τη διάρκεια της κύησης. Τα διαλύματα TCA και BCA 80–90% εφαρμόζονται εβδομαδιαίως, ανάλογα με την περίπτωση.
Η κρυοθεραπεία προκαλεί θερμόλυση και νέκρωση των κερατινοκυττάρων που έχουν τον HPV. To υγρό άζωτο, είτε με χρήση cryospray ή με cryoprobe, απαιτεί συνήθως έναν με δύο κύκλους χωρίς απόψυξη ανά συνεδρία για δύο έως τρεις συνεδρίες. Ωστόσο, ανιχνεύεται HPV DNA σε περίμετρο έως και 1 εκατοστό από το εξωτερικό της μυρμηκιάς, περιορίζοντας την πρακτικότητα των μεθόδων που προκαλούν καταστροφή.
Η χειρουργική επέμβαση και τα laser με CO2 είναι χρήσιμα για τη θεραπεία των εκτεταμένων ενδοουρηθρικών και ανθεκτικών μυρμηκιών.
Το ανασυνδυασμένο τετραδύναμο (6–11–16–18) εμβόλιο για τον HPV είναι ασφαλές και αποτελεσματικό για τη μείωση της επίπτωσης των επίμονων γεννητικών μυρμηκιών και του καρκίνου του τραχήλου κατά 90% και έχει εγκριθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (Food and Drug Administr
