Η ανάμνηση των παιδικών μας χρόνων συχνά δεν είναι ξεκάθαρη. Μπορεί η παιδική σας ηλικία να ήταν ευχάριστη και δυσάρεστη, ταυτόχρονα. Μπορεί να μεγαλώσατε σε μία οικογένεια με πολλή αγάπη, την οποία όμως διατάρασσαν στιγμές χάους και αστάθειας. Αυτή η ιδιαίτερη δυναμική, όσο και αν είναι περίπλοκη, μπορεί να έχει διαμορφώσει την προσωπικότητά σας με πολλούς, ενδιαφέροντες τρόπους.
8 σημάδια που μαρτυρούν ότι έχετε μεγαλώσει σε μία στοργική, αλλά δυσλειτουργική οικογένεια.
- Έντονες συναισθηματικές μεταπτώσεις
- Είστε διαρκώς σε επαγρύπνηση
- Έχετε ικανότητες διαπραγμάτευσης
- Έχετε δυσκολία με τη συναισθηματική εγγύτητα
- Έχετε υψηλή ψυχική ανθεκτικότητα
- Έχετε υψηλό βαθμό ενσυναίσθησης
- Νιώθετε υπεύθυνος/-η για την ευτυχία των άλλων
- Έχετε την ανάγκη να «θεραπεύετε» τους άλλους
Η αναγνώριση των σημαδιών αυτών, μπορεί να σας βοηθήσει στην βαθύτερη κατανόηση χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς σας
Έντονες συναισθηματικές μεταπτώσεις
Ως παιδί, μπορεί να ταλαντευόσασταν ανάμεσα σε στιγμές στοργής και θαλπωρής και σε σκηνές έντονης σύγκρουσης. Μπορεί, στο σπίτι σας, να πηγαίνατε από το γέλιο και τη χαλαρότητα στον καβγά και την εκδικητική σιωπή. Γιατί υπάρχει αυτό το μοτίβο; Μπορεί η αγάπη να ήταν πολλή αλλά την χαλούσαν τα δυσλειτουργικά στοιχεία: η απρόβλεπτη συμπεριφορά, η απουσία ορίων, η ασυνέπεια στην πειθαρχία. Αυτό το συναισθηματικό σκαμπανέβασμα μπορεί να σας δημιούργησε μία κατάσταση διαρκούς επαγρύπνησης.
Άλλωστε ποτέ δεν ξέρατε τι σας περιμένει, αν την επόμενη στιγμή θα σας αγκαλιάσουν τρυφερά ή θα σας κατσαδιάσουν ψυχρά. Έτσι, με το πέρασμα του χρόνου, αυτές οι εναλλασσόμενες συναισθηματικές καταστάσεις, δημιούργησαν σύγχυση σχετικά με το τι είναι τελικά μία φυσιολογική οικογένεια και πως είναι οι σχέσεις της. Ως αποτέλεσμα, τις σχέσεις της ενήλικης ζωής σας, μπορεί να χαρακτηρίζουν έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις, δημιουργώντας έναν κύκλο από σκαμπανεβάσματα, όπως εκείνα που χαρακτήριζαν την παιδική σας ηλικία.
Είστε διαρκώς σε επαγρύπνηση
Η κατάσταση επαγρύπνησης ορίζεται ως η συναισθηματική κατάσταση υψηλής αισθητηριακής ευαισθησίας σε συνδυασμό με έντονη παρατήρηση των συμπεριφορών των άλλων, σε αναμονή κάποιου κινδύνου. Με απλά λόγια, κάθεστε διαρκώς σε αναμμένα κάρβουνα. Το χαρακτηριστικό της συναισθηματικής επαγρύπνησης, το αναπτύξατε επειδή μεγαλώσατε σε ιδιαίτερα απρόβλεπτα περιβάλλοντα.
Οι άνθρωποι που μεγαλώνουν σε ασταθή περιβάλλοντα, μαθαίνουν να βρίσκονται διαρκώς σε άμυνα, περιμένοντας να ξεσπάσει το χάος ή συναισθηματική αναστάτωση, από την μία στιγμή στην άλλη. Μην σας προκαλεί εντύπωση αν νομίζετε ότι αυτό είναι το φυσιολογικό για όλους. Μπορεί να πιστεύετε ότι, όλοι οι άνθρωποι γύρω σας βρίσκονται συνέχεια υπό το καθεστώς του φόβου.
Ωστόσο, αυτή η συναισθηματική ανησυχία μπορεί να καταντήσει ψυχικά και σωματικά εξουθενωτική. Μπορεί να προκαλέσει άγχος, κατάθλιψη και ασθένειες που συνδέονται με το χρόνιο στρες, αργότερα στη ζωή. Είναι αναγκαίο να αναγνωρίσετε την κατάσταση της συναισθηματικής επαγρύπνησης για να μπορέσετε να κατανοήσετε τις αιτίες της και ν’ απαλλαγείτε από τα δυσλειτουργικά μοτίβα συμπεριφοράς που γνωρίσατε μεγαλώνοντας, στην οικογένειά σας.
Έχετε ικανότητες διαπραγμάτευσης
Ως παιδί που έχει μεγαλώσει σε μία δυσλειτουργική οικογένεια, ενδέχεται ο ρόλος του διαπραγματευτή να σας είναι αρκετά οικείος. Είναι λογικό, αφού έχετε μάθει να διαισθάνεστε την ένταση και να την καταλαγιάζετε, προτού κλιμακωθεί σε κανονική σύγκρουση. Έτσι, έχετε γίνει επιδέξιος ειρηνοποιός.
Έχετε μάθει να δίνετε προτεραιότητα στις συναισθηματικές ανάγκες των άλλων ώστε να διασφαλίζετε την ειρήνη. Η τάση σας ν’ αποφεύγετε τη σύγκρουση και να διατηρείτε την ηρεμία, όσο και είναι πολύτιμη σε μερικές περιπτώσεις, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα, λόγω της αδυναμίας σας για οριοθέτηση και διεκδίκηση των αναγκών σας στην ενήλικη ζωή. Είναι σημαντικό να κατανοήσετε αυτή σας την τάση και να προσπαθείτε να εξισορροπήσετε τις ανάγκες σας με τις ανάγκες των ανθρώπων σας.
Έχετε δυσκολία με τη συναισθηματική εγγύτητα
Μήπως διαπιστώνετε ότι δυσκολεύεστε να δημιουργήσετε στενές συντροφικές σχέσεις; Αν ναι, τότε μπορεί να έχετε μάθει να προστατεύετε τα συναισθήματά σας στην προσπάθειά σας να μην πληγωθείτε. Αυτή η τάση, μπορεί να μαρτυρά ότι έχετε μεγαλώσει σε μία στοργική, ωστόσο δυσλειτουργική οικογένεια. Παιδιά που μεγαλώνουν σε μία δυσλειτουργική οικογένεια, αντιμετωπίζουν προβλήματα με την εμπιστοσύνη. Εξ αιτίας της συναισθηματικής αστάθειας, μπορεί να έχετε μάθει να κρατάτε τους ανθρώπους σε απόσταση, από φόβο μήπως σας πληγώσουν και τελικά, σας απογοητεύσουν.
Την ίδια στιγμή, δυσκολεύεστε να εμπιστευτείτε τα συναισθήματά σας ή να βασιστείτε σε άλλους για συναισθηματική υποστήριξη. Όλα αυτά, είναι μηχανισμοί προστασίας που αναπτύξατε για να αντέξετε στη δυσλειτουργία της οικογένειάς σας.
Έχετε υψηλή ψυχική ανθεκτικότητα
Είστε άνθρωπος που έχει μάθει να αντέχει τις δυσκολίες και να βγαίνει πιο δυνατός μετά από κάθε δοκιμασία; Η ψυχική ανθεκτικότητα εκφράζεται με διάφορους τρόπους:
- Ικανότητα να επανέρχεστε γρήγορα από ατυχίες και αναποδιές
- Ικανότητα να προσαρμόζεστε στην αλλαγή ή την αβεβαιότητα
- Η αισιοδοξία ακόμη και στα δύσκολα
Τα χαρακτηριστικά αυτά διαμορφώνονται μέσα στις δοκιμασίες και είναι πολύτιμοι σύμμαχοι στη διαχείριση των προβλημάτων της ζωής. Ωστόσο, είναι σημαντικό να κατανοήσετε και ν’ αναγνωρίσετε το συναισθηματικό κόστος που πληρώσατε στην παιδική σας ηλικία, για να φτάσετε ν’ αποκτήσετε ψυχική ανθεκτικότητα.
Έχετε υψηλό βαθμό ενσυναίσθησης
Οι άνθρωποι, έχουν την ικανότητα της ενσυναίσθησης. Είμαστε ικανοί να συμπάσχουμε με τα συναισθήματα των άλλων και να θέλουμε να τους συμπαρασταθούμε στα δύσκολα. Οι άνθρωποι που μεγαλώνουν σε δυσλειτουργικά οικογενειακά περιβάλλοντα, μαθαίνουν από πολύ νωρίς στη ζωή τους, να διαβάζουν τα συναισθήματα των ανθρώπων και να μπορούν να προβλέψουν τις αντιδράσεις τους. Μπορούν να συντονίζονται με τη συναισθηματική αύρα των άλλων, τόσο μέσα στο σπίτι, ενώ στην ενήλικη ζωή αναπτύσσουν υψηλή συναισθηματική επίγνωση.
Η ενσυναίσθηση είναι ένα πολύτιμο γνώρισμα. Αν όμως ο άνθρωπος αμελεί την αυτοφροντίδα, αυτή του η ικανότητα μπορεί να τον εξαντλήσει συναισθηματικά. Μην ξεχνάτε, όσο φροντίζετε τους άλλους ανθρώπους, να φροντίζετε και να προστατεύετε και τον δικό σας συναισθηματικό κόσμο.
Νιώθετε υπεύθυνος/-η για την ευτυχία των άλλων
Φανταστείτε ένα σενάριο: είστε παιδί και είναι τα γενέθλια του αδερφού σας και ενώ κάνετε πάρτι και οι γονείς σας, μαλώνουν. Εσείς, ως παιδί, αντί ν’ απολαύσετε το πάρτι, βρίσκετε τρόπους να διασκεδάσετε τους υπόλοιπους. Αν το σενάριο σας είναι οικείο, τότε έχετε μεγαλώσει σε μία στοργική, αλλά δυσλειτουργική οικογένεια. Τα παιδιά των δυσλειτουργικών οικογενειών μεγαλώνουν με την αίσθηση ότι είναι υπεύθυνα για την ευτυχία των ανθρώπων γύρω τους.
Η αίσθηση της ευθύνης για την ευτυχία των άλλων, μπορεί να παίρνει διάφορες μορφές: την ανάγκη να μην δυσαρεστείτε κανέναν, την πίεση να τα κάνετε όλα τέλεια, ή την αποφυγή των συγκρούσεων.
Το αίσθημα της ευθύνης πλέον δεν επηρεάζει μόνο την οικογένειά σας, αλλά και τις σχέσεις της ενήλικης ζωής σας. Είναι καλό ν’ αναγνωρίσετε και να διαχειριστείτε το μοτίβο αυτό ώστε να μην επιδρά αρνητικά στις ευημερία και τις διαπροσωπικές σας σχέσεις.
Έχετε την ανάγκη να «θεραπεύετε» τους άλλους
Αν έχετε μεγαλώσει σε μία οικογένεια με αγάπη μεν, δυσλειτουργική δε, μπορεί να νιώθετε διαρκώς την ανάγκη ότι πρέπει να διορθώνετε καταστάσεις, να διευκολύνετε τις ζωές των άλλων. Είστε διαρκώς έτοιμος να δώσετε συναισθηματικές πρώτες βοήθειες σε όποιον βρεθεί στον δρόμο σας. Πρέπει να καταλάβετε ότι, όσο αξιέπαινη είναι η ευγενική σας παρόρμηση να βοηθάτε τους άλλους, δεν μπορείτε να διορθώσετε τα πάντα και τους πάντες.
Έτσι μπορεί να οδηγηθείτε σε εξάντληση και στην παραμέληση του ίδιου σας του εαυτού.
Τελικές σκέψεις
Αν αναγνωρίζετε ότι έχετε μεγαλώσει σ’ ένα στοργικό αλλά δυσλειτουργικό οικογενειακό περιβάλλον, έχετε πραγματοποιήσει το πρώτο βήμα προς την κατανόηση του παρελθόντος και της επίδρασής του στο παρόν σας. Η κριτική και η απόδοση ευθυνών δεν πρόκειται να σας βοηθήσουν, ούτε είναι αυτός ο στόχος. Αντίθετα, ζητούμενο είναι να συνειδητοποιήσετε ασυνείδητες πλευρές και συμπεριφορές. Δείτε τα σημάδια ως αφορμή για αυτογνωσία και κάντε το παρελθόν σας σύμμαχο στη θεραπευτική διαδικασία.
Μερικές χρήσιμες και πρακτικές ιδέες:
- Βάλτε τη σωματική και ψυχική ευεξία σας σε προτεραιότητα
- Αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια: Η βοήθεια ενός συμβούλου ή ψυχοθεραπευτή μπορεί να είναι πολύτιμη στη διαδικασία.
- Οριοθέτηση: Μάθετε να λέτε «όχι», να προστατεύετε τον συναισθηματικό σας κόσμο. Σπάστε τον φαύλο κύκλο, επιδιώξτε την εξέλιξή σας και να θυμάστε ότι ποτέ δεν είναι αργά να έχετε μία ισορροπημένη ζωή. Μπορεί η διαδικασία της ανακάλυψης του εαυτού να είναι απαιτητική, αλλά αξίζει τον κόπο. Να θυμάστε ότι δεν είστε μόνος σας.
