Έχει και το δικό σας παιδί την τάση να σπρώχνει και να χτυπά τους άλλους όταν είναι θυμωμένο; Μήπως, επίσης, πάνω στο παιχνίδι δαγκώνει δυνατά; Μην ανησυχείτε: Η επιθετικότητα, μέχρι ενός βαθμού, είναι φυσιολογική αντίδραση κατά τα πρώτα χρόνια του παιδιού και συμβαίνει στα περισσότερα νήπια. Το ζήτημα είναι να την αντιμετωπίζετε με τέτοιο τρόπο ώστε να μάθετε στο παιδί σας πως υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να εκφράζει τα συναισθήματά του.
Παράλληλα, είναι σημαντικό να καταλάβει το παιδί πως η επιθετική συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή. «Πρέπει πάντα να υπάρχουν όρια», λέει η παιδίατρος κ. Μαρία Παπαδάκη. «Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπουμε στο παιδί να χτυπά και να δαγκώνει λέγοντάς του 'δεν πειράζει, δεν θα το ξανακάνεις', ούτε βέβαια το τιμωρούμε ποτέ με τον ίδιο τρόπο».
Όπως η ίδια συμβουλεύει, «με πολύ αυστηρότητα και υψωμένο τόνο φωνής, λέμε στο παιδί ότι έκανε ένα λάθος που δεν επιτρέπεται να ξανακάνει. Αν το παιδί είναι μικρό, πχ. κάτω των 2 ετών, δεν έχει νόημα να υπάρξει κάποια επίπτωση στη συμπεριφορά του, γιατί δεν θα την καταλάβει. Αλλά σε ένα μεγαλύτερο παιδί μπορούμε να του ζητήσουμε να κάτσει για 3-4 λεπτά σε ένα συγκεκριμένο σημείο ή να του απομακρύνουμε κάποιο παιχνίδι ως συνέπεια της πράξης του. Υπάρχουν, βέβαια, και περιπτώσεις που το παιδί επιδεικνύει επιθετική συμπεριφορά για να κερδίσει την προσοχή των γονιών του. Ο καλύτερος τρόπος για να το αντιμετωπίσετε αυτό είναι να αποσπάσετε την προσοχή του παιδιού με κάτι άλλο, π.χ. να το καλέσετε να δει ή να παίξει κάτι».
Τέλος, αν το παιδί επιδείξει επιθετική συμπεριφορά σε κάποιον εξωτερικό χώρο, π.χ. στον παιδότοπο, η κ. Παπαδάκη συμβουλεύει να το πάρει ο γονιός λίγο στα πόδια του και να του εξηγήσει ότι η συμπεριφορά αυτή δεν είναι αποδεκτή και γι'αυτό για λίγη ώρα δεν θα παίξει ή ενδεχομένως και να το πάρει να φύγουν.
Τι άλλο μπορείτε να κάνετε
Σταματήστε το (χωρίς να αντεπιτεθείτε)
Τη στιγμή που το παιδί πάει να σηκώσει το χέρι του πάνω σας, πιάστε το, ακινητοποιήστε το και πείτε του με σοβαρότητα ότι αυτή η πράξη είναι απαράδεκτη και δεν πρέπει να την επαναλάβει ποτέ και σε κανέναν. Σε καμία περίπτωση μην το χτυπήσετε ή μην ουρλιάξετε στο πρόσωπό του, γιατί τα παιδιά είναι μιμητικά και θα αντιδράσουν στο μέλλον με τον ίδιο τρόπο.
Αποδεχτείτε τα συναισθήματα –όχι τις πράξεις του
Το παιδί σας βρίσκεται σε κατάσταση εκνευρισμού ή και θυμού τη στιγμή εκείνη, ή μπορεί απλά να νομίζει ότι με το να σας δαγκώσει θα καταφέρει να τραβήξει την προσοχή σας και να σας κάνει να παίξετε μαζί του. Μιλήστε του για το πώς νιώθει, πείτε ότι καταλαβαίνετε ότι είναι θυμωμένο ή ταραγμένο ή ότι θέλει την προσοχή σας, αλλά το να επιτίθεται είναι λάθος και υπάρχουν άλλοι τρόποι για να εκφράζει αυτά τα συναισθήματα.
Κάθε πράξη έχει επίπτωση
Ένα νήπιο πιθανώς να μην καταλάβει αν του πείτε «πώς θα ένιωθες αν κάποιος σε δάγκωνε;». Θα καταλάβει, όμως, το λάθος του αν του απομακρύνετε ένα παιχνίδι όταν δαγκώνει κάποιον για να το διεκδικήσει ή αν το πάρετε και φύγετε από την παιδική χαρά αν χτυπήσει ένα άλλο παιδί.
Ένα βιβλίο μπορεί να βοηθήσει
Βρείτε παιδικά βιβλία που απευθύνονται στο θέμα της παιδικής επιθετικότητας και δώστε στο παιδί να καταλάβει, μέσα από απλές ιστορίες, πόσο λάθος είναι αυτή η συμπεριφορά και πόσο μπορεί να πληγώσει κάποιον. Δύο βιβλία που μπορείτε να δοκιμάσετε είναι τα «Θυμός», που δίνει οδηγίες στους γονείς για το τι να κάνουν όταν το παιδί είναι θυμωμένο, και «Τα χέρια δεν είναι για να δέρνουμε» που δίνει εναλλακτικούς τρόπους για να χειρίζεται αυτό τα συναισθήματά του.
Δώστε του εναλλακτικές
Μερικές φορές το να πείτε στο παιδί «μη χτυπάς!» ή «μη δαγκώνεις!» δεν δίνει διέξοδο στον θυμό του. Πείτε του, λοιπόν, τι καλύτερο μπορεί να κάνει εκείνη τη στιγμή, π.χ. «όταν θα θες να χτυπήσεις κάποιον, μπορείς να σταυρώνεις τα χέρια σου και να τα κρατάς εκεί ακίνητα, για να μην τραυματίσεις κανέναν» και δείξτε του πώς να το κάνει. Επίσης, μπορείτε να το μάθετε, όταν είναι θυμωμένο, να παίρνει βαθιές ανάσες και να μετρά από μέσα του μέχρι το δέκα, πριν κάνει κάποια απερίσκεπτη κίνηση.
Επαινείτε την καλή συμπεριφορά
Μην ξεχνάτε να συγχαίρετε το παιδί σας όταν παίζει ήρεμα ή μοιράζεται τα παιχνίδια του με άλλα παιδιά.
Γιατί είναι θυμωμένο;
Για παιδιά μεγαλύτερα των 4 ετών, τα οποία εκδηλώνουν επιθετική συμπεριφορά χωρίς ξεκάθαρο λόγο, ίσως χρειαστεί να συμβουλευτείτε κάποιον παιδοψυχολόγο, ώστε πέρα από το να σας βοηθήσει να βρείτε τον\ λόγο, να σας συμβουλεύσει για πιο στοχευμένη αντιμετώπιση.
Μην το πιέσετε να ζητήσει συγνώμη
Το να πιέσετε το παιδί να ζητήσει συγνώμη για τη συμπεριφορά του, μπορεί να το κάνει να λειτουργήσει με ανειλικρίνεια, αλλά μπορεί και να το θυμώσει ακόμα περισσότερο. Μπορείτε, εναλλακτικά, να προτείνετε στο παιδί κάποια άλλη κίνηση συμφιλίωσης, π.χ. μια αγκαλιά, και κυρίως μην ξεχνάτε να ζητάτε και εσείς συγνώμη κάθε φορά που μπορεί να κάνετε κάποιο λάθος, ώστε να δίνετε το καλό παράδειγμα.
