Από πού να ξεκινήσει κανείς... Μοιάζει ανέκδοτο η εμφιάλωση νερού (πηγή Σάριζα) σε νησί των Κυκλάδων -του νησιωτικού συμπλέγματος που... φημίζεται για την έλλειψη νερού-, αλλά δεν είναι. Η φύση προίκισε την Ανδρο με αρκετό νερό και αυτό δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να το καταλάβεις, ιδιαίτερα όταν πλησιάζεις στην πρωτεύουσα του νησιού, τη Χώρα. Στη συνέχεια, αρχιτεκτονική, ιστορία και πολιτισμός παραλαμβάνουν τη σκυτάλη από τη φύση, για να ενισχύσουν την αίσθηση της ιδιαιτερότητας του νησιού, που έχει ισχυρότατους δεσμούς με τη ναυτιλία, αποτελεί την πατρίδα μορφών των ελληνικών γραμμάτων, αλλά είναι γνωστό επίσης και για το γεγονός ότι κράτησε αποστάσεις από την ξέφρενη τουριστική ανάπτυξη που είδαμε σε άλλα νησιά του Κεντρικού Αιγαίου.
Η ΓΡΑΦΙΚΗ ΧΩΡΑ
Η βλάστηση δίνει με έντονο τρόπο το πράσινο «παρών» της, καθώς αφήνεις πίσω σου τη Σταυροπέδα, το σημείο όπου ο κεντρικός δρόμος που έρχεται από το κύριο λιμάνι του νησιού, το Γαύριο, χωρίζεται στα δύο και πρέπει να αποφασίσεις αν θα πας νότια προς το Κόρθι και τα χωριά του ή αν θα στρίψεις ανατολικά, για να καταλήξεις στην πανέμορφη Χώρα. Βρισκόμαστε στα 10 τελευταία χιλιόμετρα της διαδρομής Γαύριο - Χώρα (συνολικό μήκος 31 χλμ.). Ο δρόμος ελίσσεται ανάμεσα σε δύο βουνά: στο Πέταλο, που είναι το ψηλότερο, και το Τσιροβλίδι, όπου οικισμοί όπως οι Μένητες, η Μεσαριά κ.ά. περιμένουν και αυτοί με τη σειρά τους την επίσκεψή μας.
Το νεοκλασικό στοιχείο είναι εντονότατο στην αρχιτεκτονική της Χώρας, η οποία εκτείνεται κατά μήκος του μεγάλου πεζόδρομου που στη συνέχεια στενεύει για να καταλήξει στην πλατεία του Αφανούς Ναύτη. Εκεί, το σχετικό μνημείο υπενθυμίζει ότι η Ανδρος αποτέλεσε σημαντικό τροφοδότη της ελληνικής ναυτιλίας με έμψυχο δυναμικό. Μπροστά μας ορθώνεται ο βράχος όπου βρίσκεται το μεσαιωνικό κάστρο και επικοινωνεί με τη στεριά με ένα μικρό πέτρινο γεφύρι.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο τα κτίρια που αποπνέουν μια διαφορετική πολιτιστική αύρα, είναι και οι άνθρωποι, είναι και οι δραστηριότητες που αναπτύσσουν μια σειρά ιδρύματα (Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, Πέτρου και Μαρίας Κυδωνιέως, Καϊρείου Βιβλιοθήκης κ.ά.). Το γεγονός ότι εδώ δραστηριοποιείται κινηματογραφική λέσχη δεν είναι τυχαίο...
Αφήνοντας πίσω τη Χώρα και παίρνοντας το δρόμο που οδηγεί αρχικά στα Λιβάδια και στο ελικοδρόμιο και μετά από συνολικά 20 χιλιόμετρα στον Ορμο Κορθίου, έχουμε μια άλλη οπτική αντίληψη της πρωτεύουσας του νησιού. Η μικρή και μακρόστενη χερσόνησος με τα όμορφα λευκά κτίσματά της μοιάζει να θέλει να συναντήσει το φάρο, από τον οποίο τη χωρίζουν περίπου τρεις εκατοντάδες μέτρα θάλασσας. Ο δρόμος στενεύει και ανηφορίζει, οι στροφές διαδέχονται η μία την άλλη (και αυτό είναι στοιχείο που το συναντάς συχνότατα στο οδικό δίκτυο της Ανδρου), περνάει ξώφαλτσα από το Συνετί και γίνεται ακόμα στενότερος και πιο ανηφορικός, όταν στρίβουμε στο Εξω Βουνί για τη Μονή Παναχράντου. Από εδώ έχουμε ακόμα μία όμορφη και διαφορετική άποψη της Χώρας, από πιο ψηλά και πιο μακριά.
ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΡΘΙΟΥ
Επανερχόμενοι στη διαδρομή προς Ορμο Κορθίου, κάποια στιγμή αποκτάμε οπτική επαφή με το Πάνω Κάστρο (ή Κάστρο της Φανερωμένης ή της Γριάς το Κάστρο), που βρίσκεται σε ύψος 600 μέτρων, στα βόρεια του όρμου, και υπήρξε η ισχυρότερη και μεγαλύτερη μεσαιωνική πολιτεία της Ανδρου. Η επίσκεψη στην πασίγνωστη παραλία «Της γριάς το πήδημα» επιβάλλεται όχι τόσο για κολύμπι, ανεξάρτητα από το αν βρίσκεσαι στο νησί καλοκαίρι ή χειμώνα, αλλά για να θαυμάσεις τον περίεργο πανύψηλο βράχο. Φύτρωσε, λένε, στη θέση όπου η γριά -η οποία προηγουμένως είχε ανοίξει την πόρτα του Πάνω Κάστρου στους Τούρκους- πήδηξε για να βάλει τέλος στη ζωή της, μετανιωμένη για την προδοσία της...
Εγκαταλείποντας την παραλία και παίρνοντας το δρόμο για τη Σταυροπέδα, μπορούμε πάντα να αφήσουμε τον κεντρικό δρόμο που παρακάμπτει τα χωριά και να πάρουμε μια γεύση από τους εδώ οικισμούς (Αηδόνια, Μουσιώνας κ.ά.). Επιβεβλημένη η στάση λίγο πιο κάτω, στην Καππαριά, όπου μας περιμένουν πολλοί καλοδιατηρημένοι περιστερώνες, τους οποίους μπορούμε με λίγη προσπάθεια να προσεγγίσουμε με τα πόδια, αρκεί να έχουμε την κατάλληλη εξάρτυση.
Λίγο μετά έχουμε πλέον μπροστά μας την άλλη πλευρά του νησιού, τη δυτική, η οποία, εκτός από τη θέα προς την Κέα, τη Γυάρο, την Κύθνο και τη Σύρο, μας προσφέρει και υπέροχα ηλιοβασιλέματα. Αρκεί να βρεθούμε εδώ την κατάλληλη ώρα. Είμαστε ακόμα στο «μη τουριστικό» κομμάτι του νησιού, αυτό που έχει διατηρήσει περισσότερο την αυθεντικότητά του, έχοντας περιορίσει την τουριστική υποδομή στα απολύτως αναγκαία. Αν αναζητούμε πολυκοσμία, πρέπει να στραφούμε στον άξονα Γαύριο - Μπατσί.
ΣΤΑ ΒΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ
Η επόμενη έξοδος από τη Χώρα γίνεται προς το Βορρά. Ο δρόμος περνάει αρχικά από το παραλιακό Νημποριό, για να ανηφορίσει στη συνέχεια και να μας οδηγήσει στις Στενιές, το χωριό των καπεταναίων, με τα γραφικά δρομάκια και το παλιό εργοστάσιο ζυμαρικών με τον μεγάλο νερόμυλο. Το πέτρινο γεφύρι λίγο πριν από τον οικισμό έχει ήδη προδώσει την ύπαρξη υδάτινου δυναμικού, ενώ λίγο πιο πάνω περιμένουν τα Αποίκια με τη Σάριζα και τον καταρράκτη της Πιθάρας, στον οποίο πρέπει να πάει κανείς, ακόμα και αν βρεθεί κάποιος να του πει ότι δεν αξίζει τον κόπο!..
Συνεχίζοντας την πορεία μας στα βόρεια του μεγάλου ορεινού όγκου του νησιού, το τοπίο αλλάζει και θυμόμαστε τις περιγραφές των ντόπιων για τη διαφορετικότητα της διαδρομής αυτής: ανάλογα και με τον καιρό, τα σύννεφα παίζουν με το υψόμετρο και σου προσφέρουν φοβερές οπτικές εμπειρίες. Ο δρόμος καταλήγει στο Μπατσί, αφού περάσει από Βουρκωτή, Αρνα (που φημίζεται ως το πιο πράσινο χωριό του νησιού), Ρεύματα και Κατάκοιλο, δίνοντας κατά διαστήματα τη δυνατότητα για εξόδους προς τις βορινές παραλίες.
ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΡΘΙΟΥ
Επανερχόμενοι στη διαδρομή προς Ορμο Κορθίου, κάποια στιγμή αποκτάμε οπτική επαφή με το Πάνω Κάστρο (ή Κάστρο της Φανερωμένης ή της Γριάς το Κάστρο), που βρίσκεται σε ύψος 600 μέτρων, στα βόρεια του όρμου, και υπήρξε η ισχυρότερη και μεγαλύτερη μεσαιωνική πολιτεία της Ανδρου. Η επίσκεψη στην πασίγνωστη παραλία «Της γριάς το πήδημα» επιβάλλεται όχι τόσο για κολύμπι, ανεξάρτητα από το αν βρίσκεσαι στο νησί καλοκαίρι ή χειμώνα, αλλά για να θαυμάσεις τον περίεργο πανύψηλο βράχο. Φύτρωσε, λένε, στη θέση όπου η γριά -η οποία προηγουμένως είχε ανοίξει την πόρτα του Πάνω Κάστρου στους Τούρκους- πήδηξε για να βάλει τέλος στη ζωή της, μετανιωμένη για την προδοσία της...
Εγκαταλείποντας την παραλία και παίρνοντας το δρόμο για τη Σταυροπέδα, μπορούμε πάντα να αφήσουμε τον κεντρικό δρόμο που παρακάμπτει τα χωριά και να πάρουμε μια γεύση από τους εδώ οικισμούς (Αηδόνια, Μουσιώνας κ.ά.). Επιβεβλημένη η στάση λίγο πιο κάτω, στην Καππαριά, όπου μας περιμένουν πολλοί καλοδιατηρημένοι περιστερώνες, τους οποίους μπορούμε με λίγη προσπάθεια να προσεγγίσουμε με τα πόδια, αρκεί να έχουμε την κατάλληλη εξάρτυση.
Λίγο μετά έχουμε πλέον μπροστά μας την άλλη πλευρά του νησιού, τη δυτική, η οποία, εκτός από τη θέα προς την Κέα, τη Γυάρο, την Κύθνο και τη Σύρο, μας προσφέρει και υπέροχα ηλιοβασιλέματα. Αρκεί να βρεθούμε εδώ την κατάλληλη ώρα. Είμαστε ακόμα στο «μη τουριστικό» κομμάτι του νησιού, αυτό που έχει διατηρήσει περισσότερο την αυθεντικότητά του, έχοντας περιορίσει την τουριστική υποδομή στα απολύτως αναγκαία. Αν αναζητούμε πολυκοσμία, πρέπει να στραφούμε στον άξονα Γαύριο - Μπατσί.
ΣΤΑ ΒΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ
Η επόμενη έξοδος από τη Χώρα γίνεται προς το Βορρά. Ο δρόμος περνάει αρχικά από το παραλιακό Νημποριό, για να ανηφορίσει στη συνέχεια και να μας οδηγήσει στις Στενιές, το χωριό των καπεταναίων, με τα γραφικά δρομάκια και το παλιό εργοστάσιο ζυμαρικών με τον μεγάλο νερόμυλο. Το πέτρινο γεφύρι λίγο πριν από τον οικισμό έχει ήδη προδώσει την ύπαρξη υδάτινου δυναμικού, ενώ λίγο πιο πάνω περιμένουν τα Αποίκια με τη Σάριζα και τον καταρράκτη της Πιθάρας, στον οποίο πρέπει να πάει κανείς, ακόμα και αν βρεθεί κάποιος να του πει ότι δεν αξίζει τον κόπο!..
Συνεχίζοντας την πορεία μας στα βόρεια του μεγάλου ορεινού όγκου του νησιού, το τοπίο αλλάζει και θυμόμαστε τις περιγραφές των ντόπιων για τη διαφορετικότητα της διαδρομής αυτής: ανάλογα και με τον καιρό, τα σύννεφα παίζουν με το υψόμετρο και σου προσφέρουν φοβερές οπτικές εμπειρίες. Ο δρόμος καταλήγει στο Μπατσί, αφού περάσει από Βουρκωτή, Αρνα (που φημίζεται ως το πιο πράσινο χωριό του νησιού), Ρεύματα και Κατάκοιλο, δίνοντας κατά διαστήματα τη δυνατότητα για εξόδους προς τις βορινές παραλίες.
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Ακτοπλοϊκώς: από τη Ραφήνα αναχωρούν καθημερινά για το Γαύριο ferry boats των εταιρειών Fast Ferries (Τ/210-41.82.005, www.fastferries.com. gr) και Agoudimos Lines (Τ/210-41.41.301-06, www.agoudimos-lines.com). Το ταξίδι διαρκεί περίπου 2 ώρες, ενώ το Νοέμβριο ενδέχεται να υπάρξουν αλλαγές στα δρομολόγια.
Λιμεναρχείο Ραφήνας: Τ/22940-28.888, 22940-22.487, 22940-22.300.
Λιμεναρχείο Ανδρου: Τ/22820-22.250.
Λιμενικός Σταθμός Γαυρίου: Τ/22820-71.213.
