Ενα ταξίδι στη βαλκανική γειτονιά είναι πάντοτε πολύ διαφωτιστικό. Ενώ γνωρίζουμε σχεδόν τα πάντα για τις μεγάλες ευρωπαϊκές μητροπόλεις -το Λονδίνο, το Παρίσι, τη Βιέννη, το Βερολίνο-, αντιθέτως, η επαφή μας με πρωτεύουσες πιο κοντινές, όπως η Σόφια, τα Τίρανα, τα Σκόπια, ίσως λιγότερο το Βελιγράδι, αλλά οπωσδήποτε το Ζάγκρεμπ, είναι ιδιαίτερα περιορισμένη. Οι λόγοι πολλοί, ιστορικοί και γνωστοί. Διανύοντας, ωστόσο, τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα και με τα νέα σύνορα των Βαλκανίων να έχουν -με ελάχιστες εξαιρέσεις- παγιωθεί, η ωραία Κροατία βγήκε από την πρώην Γιουγκοσλαβία αποφασισμένη να ξεχάσει τον πόλεμο διά παντός και να χαράξει τη δική της πορεία στον ευρωπαϊκό χάρτη. Ανέκαθεν, άλλωστε, είχε περισσότερες σχέσεις με την κεντρική Ευρώπη παρά με τα Βαλκάνια -και αυτό είναι ένα δίπολο, μέσα στο οποίο ταλαντεύεται καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας της-, ενώ από το 2004 είναι υποψήφια χώρα προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η εξέλιξη αυτή, ειδικά τα χρόνια της μεγάλης κρίσης που διανύουμε, δεν αξιολογείται απαραιτήτως και από όλους θετικά, είναι όμως μια πραγματικότητα, που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε. Και είναι και μια συζήτηση που γίνεται, κυρίως στο πλαίσιο του πώς είναι τώρα η κατάσταση -το νόμισμα (κούνα), οι μισθοί και οι τιμές προϊόντων και υπηρεσιών- και πώς θα είναι αύριο. Και ρίχνουν κλεφτές ματιές σε χώρες όπως η δική μας και οπωσδήποτε προβληματίζονται.
Γιατί κατά τ' άλλα, ολόκληρη η Κροατία είναι μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, με την ιστορία της να καταγράφεται στους δρόμους, στα κτίρια και στους ανθρώπους της και την οικονομική της άνοδο να οφείλεται στη μεγάλη τουριστική της ανάπτυξη -ανταγωνιστική προς την Ελλάδα- από τη δεκαετία του '90, οπότε ανεξαρτητοποιήθηκε. Εχοντας, άλλωστε, ανέκαθεν καλή σχέση πρωτίστως με τη Γερμανία και δευτερευόντως με την Αυστρία, η ανοικοδόμηση που ακολούθησε τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας έγινε τάχιστα, με τη συνδρομή επενδυτών από τις δύο ισχυρές χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Οι δε αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργείου Τουρισμού, το πρώτο 9μηνο του 2011 η Κροατία υποδέχτηκε 750.000 περισσότερους επισκέπτες από πέρυσι και μάλιστα οι 500.000 εξ αυτών ήρθαν πριν και μετά την υψηλή περίοδο, γεγονός που οδηγεί στη διεύρυνση της τουριστικής σεζόν. Περισσότερες από 10 εκατ. αφίξεις και 62,7 εκατ. διανυκτερεύσεις συμπληρώνουν τα στοιχεία του 9μήνου, ενώ τα έσοδα της τάξης των 1,7 δισ. ευρώ το δεύτερο 4μηνο του έτους -αν μη τι άλλο- εντυπωσιάζουν. Κατά 13,6% αυξήθηκε, επίσης, η απασχόληση στον κλάδο του τουρισμού!
Κάπως έτσι συγκεντρώνονται τα πρώτα και απαραίτητα για τις συστάσεις στοιχεία, καθώς προσγειωνόμαστε με το αεροπλάνο στην πόλη του Ζάγκρεμπ ένα φθινοπωρινό απόγευμα του Οκτωβρίου.
ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ
Το Ζάγκρεμπ είναι μια μικρή πρωτεύουσα, ενός εκατομμυρίου ανθρώπων, στην οποία κινούμαστε με λεωφορεία και τραμ (μετρό δεν έχει), εκτός κι αν έχουμε έρθει με αυτοκίνητο. Το τελευταίο, βέβαια, αν θέλουμε να γνωρίσουμε το ιστορικό κέντρο της πόλης, θα πρέπει να το παρκάρουμε για να συνεχίσουμε πεζή. Τα περισσότερα σημεία που χρήζουν ενδιαφέροντος, άλλωστε, βρίσκονται σε απόσταση που περπατιέται!
Στην κεντρική πλατεία Ban Jelacic, απ' όπου περνούν ασταμάτητα τα τραμ, τα ραντεβού δίνονται είτε κάτω από τον καβαλάρη με το άλογο, είτε στο ρολόι, είτε στη γωνία - κάτι σαν τον παλιό Μπακάκο της δικής μας Ομόνοιας. Βρισκόμαστε στο σημείο όπου η Ανω Πόλη (Gornji Grad) συναντά την Κάτω Πόλη (Donji Grad) κι εμείς ετοιμαζόμαστε να εξερευνήσουμε εξίσου και τις δύο. Ανεβαίνοντας τα σκαλάκια που οδηγούν στην Ανω Πόλη, συναντάμε την υπαίθρια αγορά Dolac. Εδώ, Κροάτες παραγωγοί απ' όλη τη χώρα πωλούν φρέσκα φρούτα και λαχανικά, λουλούδια (αγαπούν πολύ τα λουλούδια οι Κροάτες), πάμπολλα τυροκομικά και ό,τι άλλο λαχταρά η κατσαρόλα των ντόπιων.
Ο κόσμος πολύς· ψωνίζει, συζητάει και παζαρεύει, ενώ τα παρακείμενα καφέ είναι επίσης γεμάτα. Γενικώς στο Ζάγκρεμπ, από τα πλέον παραδοσιακά καφενεία, όπου συχνάζουν συνταξιούχοι, ώς τις πιο μοντέρνες καφετέριες της Ανω και της Κάτω Πόλης, είναι όλα τους γεμάτα συνεχώς. Μπορεί να μην κάθονται με τις ώρες, οπωσδήποτε όμως πραγματοποιούν σύντομες στάσεις για καφέ. Ο τελευταίος, ειρήσθω εν παρόδω, κοστίζει γύρω στο ένα, ένα και κάτι ευρώ. Ισως είναι και αυτό ένας λόγος!
Αφήνοντας πίσω τους γεμάτους πάγκους με τις κόκκινες ομπρέλες, ο δρόμος μάς οδηγεί στον εντυπωσιακό νεογοτθικό καθεδρικό ναό της Αναλήψεως, όπου επισκεπτόμαστε το θησαυρό και τον τάφο του αμφιλεγόμενου καρδινάλιου Στέοϊνατς. Οι Κροάτες, καθολικοί οι περισσότεροι, είναι σε μεγάλο ποσοστό θρησκευόμενοι, γι' αυτό και μπαίνοντας στον καθεδρικό κάνουμε ησυχία, έχει δεν έχει λειτουργία. Ουκ ολίγοι άνθρωποι γύρω μας, άλλωστε, προσεύχονται.
Το ίδιο κάνουμε και όταν περνάμε από τη Μεγάλη Πύλη, όπου βρίσκεται η Kamenita vrata, η λειψανοθήκη της Παρθένου Μαρίας όπως λέγεται, καθώς οι άνθρωποι που περνούν από εδώ συνηθίζουν να κοντοστέκονται για λίγο και να ανάβουν ένα κερί.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον στην Ανω Πόλη είναι τα λιθόστρωτα στενά του 11ου αιώνα. Η βόλτα είναι μαγική και τόσο τα κτίρια -τα οποία έρχονται από προηγούμενους αιώνες- όσο και τα καταστήματα είναι ιδιαίτερα περιποιημένα. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, σε αυτό το κομμάτι της πόλης φιλοξενούνται ουκ ολίγες μπουτίκ ντόπιων σχεδιαστών και σχεδιαστριών (η εξέλιξη της μόδας έχει αρκετό ενδιαφέρον ως θέμα από μόνο του στην Κροατία!), ενώ δεν είναι λίγες και οι ιταλικές φίρμες, ειδικά υποδημάτων, που έχουν παρουσία στην πόλη. Οι τιμές τους, βέβαια, είναι... ιταλικές.
Συνεχίζοντας τη βόλτα, βρίσκουμε και φωτογραφίζουμε τον μοναδικό ναό του Αγίου Μάρκου με την περίτεχνη σκεπή, ενώ έπειτα αναζητούμε την οδό Tkalciceva, για να πιούμε κι εμείς το πρώτο ρόφημα της ημέρας. Πρόκειται για τον πιο πολυσύχναστο δρόμο της Ανω Πόλης, με πάμπολλα καφέ, μπαρ και εστιατόρια - meeting point κυρίως της νεολαίας, χωρίς φυσικά να αποκλείεται καμία ηλικία. Εδώ έχει κόσμο μέρα-νύχτα, επιλογές για όλα τα γούστα, ενώ για όσους και όσες αγαπούν τη μόδα -μια και ανοίξαμε το θέμα παραπάνω-, στο τέλος του δρόμου φιλοξενείται ένα πολύ μοντέρνο και αρκετά ενδιαφέρον μικρό εμπορικό κέντρο.
ΟΤΑΝ ΣΗΜΑΝΕΙ ΤΟ ΚΑΝΟΝΙ
Η ώρα όμως πήγε 12, το κανόνι της πόλης βάρεσε και οι καμπάνες άρχισαν να ηχούν δυνατά. Μεσημέριασε και αυτό δεν το ξεχνάει κανείς στο κέντρο τουλάχιστον του Ζάγκρεμπ, όπου, τόσα και τόσα χρόνια τώρα, κάθε τέτοια ώρα ακούγεται ο ίδιος κανονιοβολισμός!
Ωρα να συνεχίσουμε κι εμείς για την Κάτω Πόλη. Από την κεντρική πλατεία Ban Jelacic όπου ήμασταν και πριν, η βόλτα που θα κάνουμε τώρα πιάνει ένα μεγάλο ορθογώνιο, όπως διαγράφεται στο χάρτη. Και σημειώνουμε: την οδό Ilica με τις γραμμές του τραμ και τα αναρίθμητα καταστήματα, την πλατεία των λουλουδιών με τα γεμάτα καφέ -πιο μοντέρνα αυτά από την Ανω Πόλη (στην αισθητική -αλλά όχι τις τιμές- του δικού μας Κολωνακίου), τη λουλουδιασμένη πλατεία Marsal Tito, όπου βρίσκεται το εντυπωσιακό κτίριο του Εθνικού Θεάτρου, το Muzej Mimara, όπου βλέπουμε από μέσα ένα ανάκτορο της μετα-αναγεννησιακής εποχής, τον σιδηροδρομικό σταθμό Glavni Kolodvor, το παρακείμενο υπέροχο κτίριο που στεγάζει το ξενοδοχείο Esplanade και το καταπράσινο πάρκο Zrinjevac. Ολη αυτή η περιοχή αποτελείται από καλοδιατηρημένα (ή και μη) κτίρια του 19ου αιώνα, από την εποχή δηλαδή που η Κροατία ανήκε στην Αυστροουγγαρία, αλλά και των αρχών του 20ού, και η αλήθεια είναι ότι -τηρουμένων των αναλογιών- θυμίζει... Βιέννη!
Αν, βέβαια, κινηθείτε λίγο πιο έξω, εκεί όπου ζουν και οι περισσότεροι κάτοικοι του Ζέγκρεμπ, το τοπίο είναι κατά τι διαφορετικό.Συμπληρώνει όμως με ακρίβεια την ιστορική πορεία της χώρας μέσα στα χρόνια που πέρασαν. Θα δείτε, λοιπόν, μεγάλες λεωφόρους και τεράστια μπλοκ πολυκατοικιών από την εποχή της Γιουγκοσλαβίας, αλλά και πιο μοντέρνα γυάλινα κτίρια των τελευταίων δεκαετιών. Δύο βόλτες, η πρώτη στη λίμνη Jarun στο νοτιοδυτικό Ζάγκρεμπ, όπου σχηματίζεται από τα νερά του ποταμού Σάβα που διαρρέει την πόλη και οι ντόπιοι έρχονται για τρέξιμο, ποδήλατο, κωπηλασία κ.λπ., και η δεύτερη στο ολοκαίνουργιο (και φανταστικό!) Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της λεωφόρου Ντουμπρόβνικ, είναι αρκετά κατατοπιστικές για μια ολοκληρωμένη εικόνα της πόλης. Και πολύ ενδιαφέρουσες επίσης.
Σάββατο πρωί και το κοιμητήριο Mirogoj, το οποίο προσεγγίζουμε με το λεωφορείο Νο 106 που παίρνουμε από την οδό Kaptol δίπλα από τον καθεδρικό, έχει κίνηση. Μεγαλύτεροι σε ηλικία οι περισσότεροι, αλλά και νεότεροι και οικογένειες με παιδιά κρατούν λουλούδια, κεράκια και... μικρές σκούπες για να καθαρίσουν τους τάφους από τα πρώτα φύλλα του φθινοπώρου. Ψηλά δέντρα, περιποιημένα μνήματα και ένα τείχος ολόγυρα, επιβλητικό και καθ' όλα εντυπωσιακό. Και, φυσικά, κάμποσα γκρουπ τουριστών να επισκέπτονται το μεγαλύτερο νεκροταφείο της πόλης, που αναφέρεται στους περισσότερους οδηγούς.
Κάπως έτσι κλείνουμε τη μεγάλη μας βόλτα στο Ζάγκρεμπ. Ως τουρίστες κι εμείς στην ανερχόμενη και πολλά υποσχόμενη στη βιομηχανία του τουρισμού Κροατία.
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Μέχρι και σήμερα (ναι, ναι, σήμερα 23/10!) μπορούσαμε να πετάξουμε με την Croatia Airlines (Τ/210-32.17.750, www.croatiaairlines.com) ώς το Ζάγκρεμπ με μια μισάωρη περίπου στάση στο Ντουμπρόβνικ, χωρίς όμως αλλαγή αεροπλάνου. Τα τελευταία δύο χρόνια, η κροατική αεροπορική εταιρεία, που είναι ο εθνικός αερομεταφορέας της χώρας, πετάει στην Ελλάδα το διάστημα Απριλίου - Οκτωβρίου, πράγμα που -καλώς εχόντων των πραγμάτων- θα επαναληφθεί και του χρόνου.
Για τη χειμερινή περίοδο έχετε την επιλογή να φτάσετε στο Ζάγκρεμπ με τη Lufthansa μέσω Μονάχου, τη Malev μέσω Βουδαπέστης ή την Austrian μέσω Βιέννης. Μια μέση καλή τιμή που θα βρείτε είναι από 250 έως 350 ευρώ το άτομο με φόρους, μετ' επιστροφής. Εναλλακτικά, αν υπάρχουν μέρες και όρεξη για χιλιόμετρα, τα Βαλκάνια είναι πάντοτε ωραία να τα ανακαλύψετε οδηγώντας.
Και βέβαια, κάποιες χιλιομετρικές αποστάσεις από το Ζάγκρεμπ που μπορεί να σας φανούν ενδιαφέρουσες είναι οι εξής: Λιουμπλιάνα (Σλοβενία) - 115 χλμ., Βενετία - 287 χλμ., Βιέννη - 269 χλμ., Βελιγράδι - 370 χλμ., Πράγα - 488 χλμ. Από την Αθήνα, πάλι, απέχει 1.082 χλμ.
ΔΙΑΜΟΝΗ
1. The Regent Esplanade Zagreb 5* (Mihanoviceva 1, www.theregentzagreb.com). Εδώ διανυκτέρευαν οι επιβάτες του Orient Express, όταν περνούσαν από το Ζάγκρεμπ. Το πολυτελές ξενοδοχείο, που στεγάζεται σε ένα κτίριο-αξιοθέατο του 1925, είναι το δημοφιλέστερο ξενοδοχείο της πόλης. Εδώ, ακόμα και αν δεν μείνετε στα ευρύχωρα και κλασικά διακοσμημένα δωμάτιά του, αξίζει να έρθετε για καφέ, ποτό ή και φαγητό στα κλασάτα μπαρ, μπιστρό και εστιατόρια που διαθέτει. Από 112 ευρώ.
2. The Westin Zagreb 5* (Krsnjavoga 1, www.starwoodhotels.com). Βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το κέντρο της πόλης και ξεχωρίζει τόσο για τα πολυτελή δωμάτιά του όσο και για το γυμναστήριο και την πισίνα, η χρήση των οποίων είναι δωρεάν για τους επισκέπτες, και βέβαια το σπα του. Φιλοξενεί, άλλωστε, το World Class Health Academy spa centre, όπου προσφέρονται -μεταξύ άλλων- 16 είδη μασάζ. Από 75 ευρώ το δίκλινο.
3. Hotel Dubrovnik 4* (Ljudevita Gaja 1, www.hotel-dubrovnik.hr). Είναι ίσως το πιο κεντρικό ξενοδοχείο της πόλης πάνω στη μεγάλη πλατεία. Εν μέρει ανακαινισμένο, διαθέτει πολύ περιποιημένα και άνετα δωμάτια, και γευστικότατο και πολύ πλούσιο μπουφέ. Από 85 ευρώ.
4. Best Western Premier Hotel Astoria 4* (Petrinjska 71, www.bestwestern.com). Απέχει μόλις 300 μ. από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό και διαθέτει πλήρως εξοπλισμένα και περιποιημένα δωμάτια με δωρεάν Wi-Fi και ένα φιλόξενο μπαρ που μπορείτε να επισκεφτείτε όλες τις ώρες της ημέρας. Από 75 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
5. President Pantovcak 4* (Pantovcak 52, www.president-zagreb.com). Design-Boutique ξενοδοχείο, επίσης στο κέντρο της πόλης - κοντά στην πλατεία Britanski, με ιδιαίτερα δωμάτια, μόλις 7 τον αριθμό, όλα τους με θέα στον κήπο και δωρεάν Wi-Fi!
6. Hotel Jagerhorn 3* (Ilica 14, www.jaegerhorn.hr). Κεντρικό και ανακαινισμένο φέτος, βρίσκεται ανάμεσα στον κεντρικό πεζόδρομο και την παλιά πόλη του Ζάγκρεμπ, κοντά στην πλατεία Ban Jelacic. Καλαίσθητα δωμάτια με δωρεάν σύνδεση Wi-Fi.
7. Nokturno (Skalinska 2a, www.hostel.nokturno.hr). Μικρό, νεανικό και καθαρό hostel, το οποίο διαθέτει δωμάτια 3 - 6 κλινών, αλλά και ένα δίκλινο διαμέρισμα ιδανικό για ζευγάρια. Στην ίδια οδό, στον αρ. 4, υπάρχει επίσης το εστιατόριο Nokturno για πίτσα, πάστα και σαλάτες, και στον αρ. 4a η ταβέρνα Skalinada -σε πιο εκλεπτυσμένο περιβάλλον-, η οποία ανήκει στην ίδια αλυσίδα.
Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
www.booking.com
ΓΙΑ ΦΑΓΗΤΟ, ΚΑΦΕ, ΓΛΥΚΟ
Στην περιοχή όπου θα κινηθείτε εσείς, να έχετε υπόψη ότι κινούνται και οι Κροάτες, οπότε κανένα εστιατόριο / ταβέρνα / πιτσαρία δεν είναι αμιγώς τουριστικό, καθώς το επισκέπτονται κατά βάση Κροάτες. Ακολουθεί, λοιπόν, μια μικρή επιλογή για φαγητό, αλλά και για καφέ και γλυκό. Να σημειώσουμε και εδώ πως τα καφέ της πόλης είναι πάμπολλα (ορισμένα, μάλιστα, ακούν σε ονόματα εμπνευσμένα από τη λογοτεχνία, όπως Heminway ή Oliver Twist) και πολύ περιποιημένα, ενώ τόσο για φαγητό όσο και για το ρόφημα ή το ποτό σας δεν πρόκειται να δώσετε πολλά χρήματα. Ισως μάλιστα μια τιμή της τάξης των 15 ευρώ κατ' άτομο για ένα γεύμα να είναι από τις υψηλές.
• Agava (Tkalciceva 39, www.restaurant-agava.hr). Φημίζεται όχι μόνο για την καλή κουζίνα του, αλλά και για την εξαιρετική του ατμόσφαιρα σε οίκημα κατάτι υπερυψωμένο με θέα στην πολυσύχναστη οδό Tkalciceva.
• Vinodol (Teslina 10, Τ/+38 514-811.427). Αυθεντική κροατική κουζίνα με φρεσκότατες πρώτες ύλες, ενημερωμένη κάβα και νόστιμα επιδόρπια.
• Karijola (Kranjceviceva 7, Τ/+38 513-667.044). Λέγεται ότι είναι η καλύτερη πίτσα της πόλης και μάλλον... είναι. Αναζητήστε την και απολαύστε την.
• Gradska Kavana (Trg bana Josipa Jelacica 9, www.gradskakavana.hr). Ανακαινισμένο καφέ στην κεντρική πλατεία του Ζάγκρεμπ, παντοτινό στέκι συνταξιούχων, στο οποίο όμως αξίζει να κάνετε μια στάση. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του είναι ότι μετά την ανακαίνιση οι πελάτες του, προτού καθίσουν σε τραπέζι, περνούν από την γκαρνταρόμπα όπου αφήνουν τα παλτό τους και... τα ψώνια από την παρακείμενη αγορά Dolac!
• Vincek (Ilica 18, www.vincek.com.hr). Κεντρικότατο ζαχαροπλαστείο και ίσως το δημοφιλέστερο του Ζάγκρεμπ, για καφέ και γλυκό. Τα ψώνια στην οδό Ilica συνοδεύονται οπωσδήποτε από μια σύντομη στάση στου Vincek για μια ολόφρεσκη πάστα είτε είναι πρωί, είτε μεσημέρι, είτε και αργά το απόγευμα. Το ζαχαροπλαστείο είναι οικογενειακή επιχείρηση και το εργαστήριο απ' όπου καταφτάνουν τα φρεσκότατα γλυκά βρίσκεται ακριβώς από πάνω.
Tip! Κοντά στου Vincek υπάρχει ένα στενάκι, όπου στο βάθος ανεβαίνει ένα τελεφερίκ στην Ανω Πόλη. Εκεί θα βρείτε ένα από τα παραδοσιακά κροατικά μαγειρεία με λίγα τραπεζάκια έξω και πολλά μέσα - συνήθως τα μεσημέρια ασφυκτικά γεμάτο. Ιδανική πρόταση για μεσημεριανό!
ΕΚΔΡΟΜΗ
Samobor. Απέχει μόλις 19 χλμ. από την πόλη του Ζάγκρεμπ και είναι μια επαρχιακή κωμόπολη με πυκνή βλάστηση - ιδανικός προορισμός για μια κυριακάτικη βόλτα με παιδιά. Ισως να πετύχετε και την οικογένεια του κ. Μπερβανάκη κάπου εκεί!
Tip! Από εδώ, επίσης, σε περίπου 40 λεπτά, ο δρόμος οδηγεί στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας.
ΙΣΟΤΙΜΙΑ
1 ευρώ = 7,48 Kn (κούνα)
ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
www.zagreb.com
